એમની એ બોલતી આંખો ઢળી છે—-‘બેજાન’ બહાદરપુરી

.

જિંદગીની જ્યોત પાછી  ઝળહળી  છે,

એમની એ બોલતી આંખો ઢળી છે.

.

કેમ આલિંગી  રહું  ના, હું કબરને?

જિંદગી  સાટે  પરાણે એ મળી છે.

.

મોક્ષ આપો જિંદગીની  યાતનાને,

મોત કાજે કેટલું એ ટળવળી  છે!

.

કાળ કેવા આકરા ઝીંકે પ્રહારો,

જિંદગી આપદ મસ્તક  ખળભળી છે.

.

જિંદગી ‘બેજાનને’  ભારે પડી ગઈ,

બદદુઆઓ સામટી કોની ફળી છે?

(સૌજન્ય: તમન્ના1-7-2007)

Advertisements

.

તણખો થયો— આસિફખાન આસિર

.

શબ્દનો એક જરા તણખો થયો

 છે..ક અંદર સુધી ભડકો થયો

.

કામ મારે કશું પણ હોય નહીં

 બસ વિચાર એક આ રમતો થયો

.

 કેન્દ્ર પર આવી શું વર્તુળ ખતમ?

પ્રશ્ન મનને આ કનડતો થયો

.

ગાઢ નીંદરમાં હું જાગી ગયો

 એક ધીમો ધીમો રણકો થયો

.

કોઈ જગ્યા પછી ના કોરી રહી

 નામ તારું હું જ્યાં લખતો થયો

(Courtesy:Facebook)

રૂપનું દર્શન કરી લઉં છું—– અકબરઅલી જસદણવાળા

 .

મનોરંજન કરી લઉં છું, મનોમંથન કરી લઉં છું;

પ્રસંગોપાત્ત  જીવનમાં પરિવર્તન  કરી લઉં છું.

.

       

સમજપૂર્વક  સમષ્ટિનું સમાલોચન કરી લઉં છું;

જીવનને હું વલોવી આત્મસંશોધન કરી લઉં છું.

.

      

મનોબળથી મનોવૃત્તિ ઉપર શાસન કરી લઉં છું;

નયન નિરબળ કરીને  રૂપનું દર્શન કરી લઉં છું.

.

     

નિરંતર શ્વાસ પર જીવનનું અવલંબન નથી હોતું,

બહુધા  હું  હ્રદયમાં  એક  આંદોલન  કરી લઉં છું.

.

     

અમે પાગલ, અમારે ભેદ શો ચેતન-અચેતનમાં,

પ્રતિમા હો કે પડછાયો હું આલિંગન કરી લઉં છું.

.

        

સમય ક્યારે વિસામો ખાય છે  ‘અકબર’ના જીવનમાં?

વિસર્જન થાય છે નિત નિત નવું સર્જન કરી લઉં છું.

(સૌજન્ય:કવિલોક)

       

 

મૌનમાં બોલતાં આવડે છે?

આવડે છે?— સપના વિજાપુરા

               

આંખમાં ખોળતાં આવડે છે?

.

પ્રેમમાં હોય છે જાગરણ પણ,

રાતમાં જાગતાં આવડે છે?

.

પાંખ તો કોઈ કાપી ગયું છે,

એ વિના ઊડતાં આવડે છે?

.

વેદના, વેદના, વેદના છે,

આંસુ ને ખાળતાં આવડે છે?

.

ગાંઠ સંબંધમાં પણ પડી છે

બાંધ્યું ખોલતાં આવડે છે?

.

નાવડી કે હલેસું નથી પણ

જળ ઉપર ચાલતાં આવડે છે?

.

ફૂલ ખીલતા રહે છે વસંતે

શિશિર માં ખીલતાં આવડે છે?

.

તું કરે છે ખુદાઈનો દાવો

ત્રાજવું તોળતાં આવડે છે?

.

એ બી સી ડી તો ગોખી ગયો છે

ગુર્જરી બોલતાં આવડે છે?

.

કોઈ સપનાં હકીકત બને ના

ખ્વાબ માં જીવતાં આવડે છે?

(સૌજન્ય: તમન્ના 1-7-2006)

તૌબા કરી લે છે……કુતુબ આઝાદ

‘કોને મળું?’…..મંગલ પંથી

વર્ષોથી કેનેડામાં સ્થાયી થયેલા મુહમ્મદઅલી વફાસાહેબ “બાગે વફા, બઝમે વફા, બાગે વફા- ગુજરાતી, બાગે વફા – ઉર્દૂ/હિન્દી” – જેવા બ્લોગ ચલાવીને ગુજરાતી, હિન્દી, ઉર્દૂ – સાહિત્યની અનન્ય સેવા કરતા રહ્યા છે.

ફેસબુક પરનો પરિચય ‘ગઝલ તો હું લખું’ ગ્રુપ થકી ગાઢ બન્યો અને ૧૮ ગ્રુપમિત્રોના સહિયારા ગઝલસંગ્રહ ‘સંગતિ’માંના એક સહકવિ તેઓ પણ છે, તેનો આનંદ છે.

‘કોને મળું?’ના ઉત્તરમાં તેઓ ફરમાવે છે –

*

હું આવવાનો છું કદી તુજ દ્વાર પર નિશ્ચિત ‘વફા’,

તારા વિના તો કોણ છે? જેને મળું હું ઓ ખુદા!

.

ઈશ્કે હકીકીમાં કવિની શ્રદ્ધા પુરબહાર ખીલે છે તો ઈશ્કે મૌશિકીમાં પણ ભાષાનું લાલિત્ય અને શબ્દોનું માધુર્ય હૃદયને સ્પર્શી જાય છે. વૈવિધ્યપૂર્ણ અનેક વિષયોને આવરી લેતા કેટલાક અશઆર મમળાવીએ.

*

કોઈ પણ મળતું નથી ઘરમાં હવે,

તો પછી પરસાળમાં કોને મળું?

*

બે-ચાર વાતોની ચબરખી સમ જીવન થયું,

આ ગ્રંથ તમારો તો બહુ દળદાર થઇ ગયો!

*

કદી કો’ રાહ જોતું’તું અલી ડોસા તણા રૂપે,

હવે ક્યાં આવશે કોઈ મરિયમ નામના પત્રો!

*

એ સજાવી દર્દને તૈયાર થઇ ગયો,

કોઈ સરનામું દવાનું મળ્યું હશે!

વિદેશમાં રહ્યેરહ્યે પણ ગુજરાતી સાહિત્યની સૌરભ પ્રસરાવતા રહો એવી શુભકામના.

પ્રાચીન પરંપરા….. શકીલ કાદરી

 

.

હજી આજે ય મારા દેશમાં

જીવે છે

 પશુ છોડવાની

 હજારો વર્ષો જૂની પરંપરા.

.

હજારો વર્ષ પૂર્વે

 પવિત્ર મનાતી કેટલીયે નદીઓનું પાણી પી

 એ પશુ આગળ વધતું

 સત્તાવિસ્તારના સિંહાસન તરફ…

.

એને અડકવું પાપ ગણાતું અને

 પકડવું એ મહાપાપ.

.

એ જે નદીઓનું પાણી પીતું હતું એના મેદાનમાં

 એને પકડનાર પ્રજાના લોહીની વહેતી હતી નદીઓ….

લોહીની એ નદીઓ પવિત્ર નહોતી ગણાતી.

એમની માતા ગણી પૂજા યે નહોતી થતી….

છતાં ગર્વ લેવાતો હતો

 દુશ્મનોના અપવિત્ર લોહીની નદીઓ પર…

.

હજી આજે ય મારા દેશના રસ્તાઓ પર

 જીવે છે એ પરંપરા…

.

ગાયો…

ભેંસો…

ગધેડાં…

કુતરાં…

છોડવામાં આવે છે કેટકેટલાં પશુઓ!

.

એમને પણ પકડનાર કોઈ હોતું નથી.

પકડાય છે કેવળ માણસો!

અને….

વહે છે

 લોહીની નદી….

.

મારાં દેશમાં હજી પણ ખેલાય છે

 સત્તાના વિસ્તારની એ પ્રાચીન પરંપરાનો ખેલ.

જેમાં અશ્વમેધ યજ્ઞના નિર્દોષ ઘોડોની જેમ

 બલિ અપાય છે

 નિર્દોષ માનવીનો.

(Courtesy:facebook)

(સૌજન્ય: ફેસબૂક)

બોલવાનું મન થયું…..સિદ્દીક ભરૂચી

 

જ.સૈફ પાલનપુરીની એક વેદનાના તારને ઝણઝણાવતી ગઝલ_વફા

ખુદાની બાતમી …….સૈફ પાલનપુરી

 

.

ઊર્મિની એક ઝુંપડી દિલમાં બળી હતી
તે દિવસે ચારેકોર અજબ રોશની હતી. 

.

હું તો વિચારતો રહ્યો –ખૂણે ઊભો રહી
મારી નજીકથી જે ગઈ, જિંદગી હતી.  

.

ત્યાં સૌ અજાણ થઈ મને જોતા રહ્ય હતા
પાછો ફર્યો હું જયાંથી એ તારી ગલી હતી.  

મારા વિચાર સાથે હું સંમત થયો હતો
મારામાં તે જ દિવસે મારી કમી હતી.  

.

હું મારા ઘરમાં એની જગા ના કરી શક્યો
જીવનમાં એક ચીજ મને પણ મળી હતી.  

.

ભૂંસી શકાય એટલી ફૂરસત મળીજ કયાં
રેખાઓ હાથની બહુ પાતળી હતી.  

.

એની જવાની બાદ કોઇ માવજત ન થઇ
દિલમાં અનેક લાગણીઓ કાયમી હતી.  

.

ખંડેર પણ નથી કે નિશાની મળી શકે
ઊર્મિઓ માર મન મહીં શું ભલભલી હતી.  

.

બસ એજ કારણે બહુ શરમાઈ હું ગયો
ડૂબી જવાને માટે ફકત વાટકી હતી. 

 .

બે_ચાર શ્વાસ લઈને જે બાળક મરી ગયું
એની કને ખુદાની કોઇ બાતમી હતી.  

.

જોતાની સાથ લોક તરત ઓળખી ગયા
મુજથી વધુ સફર મારી દીવાનગી હતી.  

.

આ ‘સૈફ’ આપ તો જીવી ગયા ઘણું
બાકી અમે તો આપની ઘડીઓ ગણી હતી.  

મારા દરદ ની કથા, હું લખી શકયો નહીં.

હું લખી શક્યો નહીં…મુહમ્મદઅલી વફા

.

દિલમાં  હતી જે સદા હું લખી શક્યો  નહીં .

.

કેવો હશે  દિલ ઉપર  લાગણીનો બોજ પણ,

ભારે હતી જે વ્યથા હું લખી શક્યો  નહીં .

.

જીભ પર તાળું અને આ કલમ રોઈ પડી,

કોની હતી એ ખતા? હું લખી શક્યો  નહીં .

.

એ દરદ મારું  હતું શાયદ એનું પણ ખરું

કેવી હશે એ દવા? હું લખી શક્યો  નહીં .

.

પીવી પડી ગમ તણી તે સુરાહી પણ  વફા

તોયે વફા એ કથા હું લખી શક્યો  નહીં .

છે જગે તારી વફાદારીનો આદર અબ્બાસ

અબ્બાસ…અઝીઝ કાદરી

.

પ્રાણ તે દીધાં સકીનાની તરસ પર અબ્બાસ

.

તરસ્યાં લોકોનું લોહી ભળ્યું એના જળમાં

 માથું પટકીને રડે છે હજી સાગર અબ્બાસ

.

ભાઈ શબ્બીરનો કહેવાતો હતો, સત્ય છે પણ-

રણમાં સાબિત થયો તું ભાઈ ખરેખર અબ્બાસ

.

પ્રશ્ન તારો હતો દુનિયામાં વફા છે કે નહીં?

થઈ ગયાં ક્રૂર બધાં રણમાં નિરુત્તર અબ્બાસ

.

જગમાં ફરકે છે ધજા તારી વફાની વીરા

 ફૂલ વરસે છે બધે તારી ધજા પર અબ્બાસ

.

તે મશક ઊંચકી દાંતોથી, કપાતાં કાંડા

 દ્રશ્ય આ જોઈ રહ્યું ક્રૂરનું લશ્કર અબ્બાસ

.

આમથી તેમ જગે ખૂબ રઝળ્યો છે ‘અઝીઝ’

તારી સેવામાં થવું છે હવે હાજર અબ્બાસ

.

(સૌજન્ય:શકીલ કાદરી)

મુહમ્મદઅલી વફાના ચૂનંદા શેરો..—–3

21

હવે આ દ્ગષ્ટિ વિહરશે ક્યાં જઈ ને?

બધા દ્ર્શ્યો તૂટી જવાની અણી પર.

22

મેળો ભરી બેસી ગઈ કઈ રૂપનો વસંત,

ઝાહિદ ભરે લે જામ આ- મદભર નહીં મળે.

23

શાયદ ‘વફા’ તુજ હાજરી ડંખી હશે  જરૂર,

કઈ રીતના રહેવું કહો હકની સદા થી દૂર.

24

થયા  નિષ્ફળ  જ્યારે પ્રેમમાં ફરહાદ ને કૈસો

ગઝલ પત્થર અને રેતી ઉપર ત્યારે લખાતી થઈ

25

જંગ એ તો  દરદ સાથે  દવાનો પણ હતો

ને વફા સાચું કહું મોત ત્યાં ફાવી ગયું

26

આગમનની આશમા વણજારો હૈયાનો રડે

કાફલાની ધૂળતો બસ દૂરથી દેખાય છે.

27

’વફા’છે કબરનું આ વેરાન જંગલ,

છતાં દોડ સહુ ની ફકત ત્યાં સુધી છે

૨૮

દાસતાં મુજ દર્દની સરભર થઈ

 વાત એ અંગત છતાં ઘરઘર થઈ

29

આમ તો એ ગુલ કપાસો નું હતું

 કફન દેહનું ને કદી ચાદર થઈ.

 

એક જ ઇશારે દિલ ધરી બેઠા – ‘ રૂસ્વા ‘ મઝલુમી

કદમમાં કોઇના એક જ ઇશારે દિલ ધરી બેઠા,

બહુ સસ્તામાં જીવનનો અમે સોદો કરી બેઠા.

.

તમે કે ઝુલ્ફ કેરી જાળ રસ્તે પાથરી બેઠા,

અમે કેવા કે જાણી જોઇને બંધનને વરી બેઠા.

.

પડી’તી પ્રેમમાં કોને વિજય અથવા પરાજયની !

અમારે પ્રેમ કરવો’તો, તમારાથી કરી બેઠા.

.

કરીએ કાકલૂદી એટલી ફૂરસદ હતી ક્યારે,

તકાદો દર્દનો એવો હતો કે કરગરી બેઠા.

.

હતી તોરી કંઇ એવી તબિયત કે જીવનપંથે,

ગમે ત્યારે જીવી બેઠા, ગમે ત્યારે મરી બેઠા.

.

અમે કે નાવને મઝધારમાં વ્હેતી મૂકી દીધી,

તમે કાંઠો નિહાળી નાવને ત્યાં લાંગરી બેઠા.

.

કદી બદનામ ગભરૂ આંખ ના થઇ જાય એ બીકે,

ઝખમને ફૂલ સમજીને જિગરમાં સંઘરી બેઠા.

.

અમારું ધ્યેય છે, બરબાદને આબાદ કરવાનું,

અમે એ કારણે ખંડેરમાં આંખો ભરી બેઠા.

.

અમારા ને તમારા પ્રેમમાં ખૂબ જ તફાવત છે,

અમે ‘રૂસ્વા’ બની બેઠા, તમે ‘રૂસ્વા’ કરી બેઠા

Share this:

ગુજરાતના ‘સાહિત્યરત્ન’ ભગવતી કુમાર શર્મા ની અલવિદા…….. મુસાફર પાલનપુરી

(સૌજન્ય: ગુજરાત ટુડે 6 Sept.2018)

Share this:

ટોળાંના માણસ—ભગવતી કુમાર શર્મા

Share this:

कांग्रेस बुज़दिल है | Congress is coward – Ravish Kumar

 

 

(સૌજન્ય:ગઝલની પરબ)

ભલેને માણસો રાખે….અહમદ મકરણી

મુહમ્મદલી વફાના ચુનંદા શેરોB…બઝમે વફા

૧૧

અમોને આમ ભુલાવી તમે શકતા નથી સહચર,

શહીદ અબ્દુલ હમીદ થઈને વતનની લાજ રાખી છે

12

મેં ખંખોળી સૌ મદિરા લય,

દર્દ ભરેલા જામ મળે છે

13

બની આક્રોશ એ ઝરશે રગે રગથી અમારી એ,

જબાં રે’શે અમારી બંધ જખમ ને બોલવા દેજો.

14

તારા તગાફુલથી મને તું રોકવા કોશિશ ન કર,

મારા કદમ પાછા ભરુ એ વાતમાં શું માલ છે?’

15

ખાલી રાખ જામ ની રંગત

 આંખોમાં શરાબ જોવો છે.

16

કેટલી મીના વફા સંઘરી અહીં,

છે ગળું તો એક સો સો પ્યાસ છે

17

ઇતિહાસ તલવારો નો નથી હોતો ફકત,

ગંગા હતી જે પ્રેમની ખાલી થઈ?

18

એ ખગોની પાંખ પર સંદેશ ક્યાં હવે?

લાવ કબૂતર કોઈ કલ્પનાના ઉડાડીએ.

19

ક્ષણો ખસેડો તો સમય પણ વાંઝિયો લાગે,

તોડો સદીના પથ્થરો, રસ્તો નથી બનતો

20

મે’વફા’ માંગી કદી પીધી નથી,

એનું ન દુ:ખ ખાલી અમારો જામ છે

Pl.Click to view

Mataf Masjide Haram Makkah MUkarramah Haj 26 Aug.2018

Share this:

.

આંધળો સૂર્ય…. શકીલ કાદરી

.

આજે પ્રત્યેક હાથમાં

ધરતી ઉપર

નાંગી તલવારો ચમકતી જોઈને

સૂર્ય જેવો સૂર્ય પાછો

થઈ ગયો છે આંધળો….

‘જળ’નો એને

અર્ધ્ય

ધર્યો છે બધાંએ કેટલો…?

તે છતાં જોતો નથી..

પૃથ્વી એનાથી વિખૂટી થઈ પછી

આ દશામાં

એને મેં

ક્યાં કદી

જોયો હતો?

(Courtesy:Facebook)

વફા એના દરે જઈને પથારી પાથરી દીધી

મુહમ્મદલી વફાના ચૂનંદા શેરોA…બઝમે વફા

1

હતી જેની જરૂરત તે બધી શર્મો વગર માંગી

2

સણકે વફા દિલમાં જરા  બળતા દરદ નો ભાર,

          સળગી ગયા છે ક્યારનાં એની ખબર નથી.

3

બૂઝાય  રહેલી છે બધે પ્રેમની જલતી શમા

સેવે અહીં ચુપકી કબીરો ને મીરાં ખામોશ છે.

4

કર્યો છે અમે વાસ તોફાનમાં,

સિતમગર જરા આવ તું ભાનમાં

5

ચહેરા બદલતી જિંદગીનો છે એક એકાંકી અહીં ,

નવતર વહેણની છે વાત આ, વાતાવરણની વાત છે.

૬

વહેતા સમયની રેત પર  બસ બે ચાર ક્ષણની વાત છે.

સદીઓનાં ઘણાં ખંડેરમાં ઊજડેલ જણ ની વાત છે.

૭

તાજી ગુઠેલી કેશમાં વેણી બળાપો કરે,

મેંદી ભરેલા હાથને બટકી ગયો સૂરજ.

૮

તૂટી અમે જાશું કદી  ધરાના  મૂળો થકી

ત્યારે વફા  કંઈ કેટલા સહારા પણ આવશે.

9

મારીજ એ પાછળ રહ્યો રોશનીની આડમાં,

મારાજ પડછાયાને હું પડકારવા બેઠો.

10

કદી આવીશ છાતીમાં લઈ પોલાદ ની હિમ્મત,

દયાની ચાદરો વિંટી તને મળવા નહીં આવું.

Share this:

હરેશ’તથાગત’ના ચૂંટેલા શેરો…..ચૂંટેલા શેર શ્રેણી

(સૌજન્ય:ચુંટેલા શેર..શ્રેણી)

મરીઝના મઝાનાં શેરો-2

(સૌજન્ય:ચુંટેલા શેર..શ્રેણી)

મરીઝના મઝાનાં શેરો-1

Share this:

ઑક્સફ઼ોર્ડ હિસ્ટ્રી ઓફ ઇંડિયા કે મુતાબિક પહલે દૌર મેં અંગ્રેજ઼ સરકાર કો જો ખાસ કામયાબી નસીબ હુઈ વો રિયાસ્તોં કે નુમાઇંદોં કા ઑલ ઇંડિયા ફ઼ૈડરેશન મેં શમૂલીયત પર રાજ઼ી હોના થા૤ ઇસ દૌર મેં મૌલાના મુહમ્મદ અલી જોહર કી એક તક઼રીર જો આઝાદી કામિલ સે મુતાલ્લિક થી ખાસ એહમીયત કી હામિલ હૈ૤ આપને ફરમાયા:

…….

આઝાદીએ કામિલ__ મૌલાના મુહમ્મદ અલી જોહર

મેં તો આઝાદી કામિલ કો અપના મસલક કરાર દે ચુકા હૂઁ૤ મૈં ઇસ વકત તક અપને ગુલામ મુલ્ક મેં વાપિસ નહીં જાઊઁગા ૤ જબ તક અપને હમરાહ આઝાદી કો લેકર ના જાઊંગા. ૤ અગર તુમને હમેં હિન્દોસ્તાન મેં આઝાદી ના દી તો તુમ્હેં મુઝે યહાં કબ્ર કી જગહ દેના હોગી૤

અલ્લાહ કો શાયદ યહી મંજૂરથા ૤ ઇસ તક઼રીર કે બાદ મૌલાના કા લંડન હી મેં ઇંતિક઼ાલ હુઆ૤ આપકે રફકાને ને મુનાસિબ ના સમઝા કિ આપકી વસીયત કે બરઅક્સ આપકા જસદ-એ-ખાકી ગુલામ હિંદૂસ્તાન લે આએં૤ લિહાજ઼ા આપકા જસદ-એ ખાકી બૈતુલ-મુક઼દ્દસ લે જા કર દફ઼નાયા ગયા

.

કરી લો આજ બસ તોબા…મુહમ્મદઅલી વફા

.

.

ખુશામદ ખોર મિત્રોની સભા સારી નથી હોતી,

ધરે જે મય ઝહર ઘોળી અદા સારી નથી હોતી.

.

નિભાવી ના શકો તો દૂર રહેવુંજ સારું છે ,

મહોબતમાં   કરે કડવી સજા સારી નથી હોતી.

.

ભટકશું ક્યાં સુધી કાંટાળ રસ્તા પર સખે બોલો,

અજાણ્યા દેશની રંગીન હવા સારી નથી હોતી.

    .     

હજી પણ સમય બાકી છે કરી લો આજ બસ તોબા,

કદી બાજીગરોની આ અદા સારી નથી હોતી.

.

‘વફા’જે આપણું એ આપણું ને પારકું છોડો,

વફા એ પારકી સર્વે મતા સારી નથી હોતી.

.

(જ.”બેફામ”ની એક ગઝલના વજન ઉપર લખાયેલીએક તરહી ગઝલ)

દુઆમાં અઝાબ માંગે છે…મુહમ્મદ અલી વફા

 

.

પુરાની કિતાબ માંગે  છે,

ફરીથી હિસાબ માંગે છે.

.

ચમનને ખાર કરી છોડ્યું ,

હવે એ ગુલાબ માંગે  છે.

.

અજબ છે દુઆ તણી રીતો,

દુઆમાં અઝાબ માંગે  છે.

.

અદબમાં કરી  ખુશામતખોરી,

કલમ ધર ખિતાબ માંગે  છે.

.

સવાલો હતા બધા મારા,

વફા એ જવાબ માંગે  છે.

ગઝલ,નઝમ,મુકતક,રુબાઈ,શેર વિ.ની શાસ્ત્રિય સમજણ આપતો જનાબ શકીલ કાદરી સાહેબનું આ ઉત્ત્મ પુસ્તક છે. કવિઓએ આને જરૂર વાંચવું જોઈએ. ગઝલ શાસ્ત્ર ની સમજ કેળવવા આ સંશોધાત્મક ઉત્તમ ગ્રંથ છે.પીડીએફ થી આ ગ્રંથ “બઝમે વફા”ને સાદર કરવા બદલ મુહમ્મદઅલી વફા ઘણો શુક્ર ગુઝાર છે

( ક્રમશ:)

Share this:

કયાં મારું કફન છે…..શયદા

Share this:

પ્રેમ પંથે…બરકત વિરાણી’બેફામ’

Share this:

બાગમાંથી….બરકત વિરાણી’બેફામ’

Share this:

પાણીમાં…..આસિમ રાંદેરી

(હવાબારી પૃ.65)

એમ પણ નથી…મકરન્દ દવે

 

Share this:

ઝેરનો પાનારો શંકર થઈ ગયો…….સાહિલ

By Pradesh Hindi August 16, 2016

अनकहा इतिहास : अंग्रेजों की सबसे पहली लड़ाई उलेमा-ए-किराम के साथ

यह लेख जंगे आजादी का आगाज और मुसलमान उलेमा-ए-किराम का अहम किरदार की दूसरी कड़ी है।

सोलहवीं शताब्दी के खत्म होते होते अंग्रेजी सौदागर हिन्दुस्तान में पहुंच चुके थे। 31 दिसम्बर 1600 में क्वीन एलिजाबेथ की इजाजत से 100 सौदागरों ने 30000 पाउंड की रकम लगाकर East India Company की शुरुआत किया। पश्चिम बंगाल को कंपनी ने अपना हेडक्वॉर्टर बनाया और 150 साल तक अपनी सारी तवज्जो व्यवसाय में लगाया।

लेकिन जब औरंगजेब और मोहम्मद आजम शाह के बाद मुग़ल सल्तनत की बुनियाद कमजोर पड़ गई तो कंपनी ने अपना मुखौटा उतार फेंका और हुकूमत के निजाम में दखल अंदाजी शुरू कर दी।

1757 में नवाब सिराजुद्दौला के खिलाफ पलासी की जंग में अंग्रेज़ी सेना खुल्लमखुल्ला मैदान में उतर आए और गद्दार मिर्जाफर की मदद से नवाब सिराजुद्दौला पराजित किया और पूरे बंगाल पर अंग्रेजों ने कब्जा कर लिया। फिर 1764 में अंग्रेजों के खिलाफ नवाब शुजाउद्दौला को बक्सर में पराजय मिली और बिहार व बंगाल अंग्रेज के चपेट में चली गई। 1792 में टीपू सुल्तान के शहादत के बाद अंग्रेजों ने मैसूर पर कब्जा कर लिया। 1849 में पंजाब भी कंपनी के कब्जे में आ गया। इसतरह सिंध, आसाम, बर्मा, औध, रोहैलखन्ड, दक्षिणी भाग, अलीगढ़, उत्तरी भाग, मद्रास, पांडिचेरी, वगैरह अंग्रेजों के चपेट में आ गया और फिर वह वक्त भी आ गया जब दिल्ली पर भी कंपनी की हुकूमत कायम हो गई और मुग़ल बादशाह का सिर्फ़ नाम रह गया। इन इलाकों पर कब्जा जमाने के लिए अंग्रेजों ने क्या क्या तरकीबें अपनाया एनी बेसंत की जबानी सुनिए

“कंपनी वालों की लड़ाई सिपाहियों की लड़ाई न थी बल्कि सौदागरों की लड़ाई थी। हिन्दुस्तान को इंग्लिस्तान ने अपने तलवार से फतेह न किया बल्कि खुद हिन्दुस्तानियों के तलवार से और रिश्वतखोरी व साजिश, पाखंडता और दोरुखी पालिसी पर अमल कर के एक दूसरे से लड़ाकर उसने यह मुल्क हासिल किया है। “

(हिन्दुस्तान की कोशिश आजादी के लिए : 56)

मुल्क में ईस्ट इंडिया कंपनी के फैलती हुई जाल और बढ़ती हुई प्रभाव को सबसे पहले अगर किसी ने महसूस किया तो वह हजरत मौलाना शाह वलियूल्लाह देहलवी थें जिन्होंने देश के नागरिकों के मौलिक अधिकारों को छीनने वाली हुकूमत को दरहम बरहम करने का खुफिया मिशन तैयार किया। उनके बनाए हुए मिशन के मुताबिक उनके बड़े बेटे मौलाना शाह अब्दुल अजीज देहलवी ने अंग्रेजी हुकूमत के खिलाफ बगावत का मुनज्जम आगाज किया और अंग्रेजों के खिलाफ जिहाद फर्ज़ होने का फतवा जारी किया। यह फतवा मुल्क के कोने-कोने में जंगल के आग की तरह फैल गया।

1818 में जनता के तैयार करने के लिए मौलाना सैयद अहमद शहीद, मौलाना इस्माइल देहलवी, और मौलाना अब्दुल हई बुढानवी के परामर्श में एक दल गठित किया गया जिसने देश के विभिन्न क्षेत्रों में पहुंचकर लोगों को धार्मिक और राजनीतिक तौर पर जागरूक की, फिर अंग्रेजों से जिहाद के लिए 1820 / में मौलाना सैयद अहमद शहीद राय बरेलवी के नेतृत्व में मुजाहिदीन को रवाना किया गया, उन्होंने युद्ध की विशेषताओं के आधार पर जिहाद का केंद्र सूबा सरहद को बनाया, उद्देश्य अंग्रेजों से जिहाद था लेकिन पंजाब के राजा अंग्रेजों के वफादार थे, जिहाद के विरोधी थे और उसे विफल करने के उपाय कर रहे थे इसलिए पहले हजरत सैयद अहमद शहीद ने उन्हें संदेश भेजा कि “तुम हमारा साथ दो, दुश्मन (अंग्रेजों) के खिलाफ युद्ध करके हम देश तुम्हारे हवाले कर देंगे, हम देश व माल के तलबगार नहीं”। लेकिन राजा ने अंग्रेज की वफादारी न छोड़ें तो उससे भी जिहाद किया गया। 1831 / में बालाकोट के क्षेत्र में हज़रत मौलाना सैयद अहमद राय बरेलवी ने जाम शहादत को नोश किया, मगर उनके अनुयायियों ने हिम्मत नहीं हारी बल्कि देश के विभिन्न पक्षों में अंग्रेज के खिलाफ गुरिल्ला युद्ध जारी रखा। 1857 /के युद्ध के लिए सैयद साहब के अनुयायियों ने फिजा प्रशस्त करने और फौज तैयार करने में महत्वपूर्ण भूमिका निभाई।

1857 / के स्वतंत्रता संग्राम में उलेमा-ए-किराम ने बाकायदा युद्ध में भाग लिया, यह उलेमा-ए-किराम हज़रत शाह वलीउल्लाह मुहद्दिस देहलवी, हजरत शाह अब्दुल अज़ीज़ मुहद्दिस देहलवी और हज़रत सैयद अहमद शहीद के स्वर्ण चेन के स्वर्ण कड़ी थे। इस युद्ध के लिए उलेमा-ए-किराम ने जनता को जिहाद के लिए प्रोत्साहन दिलाने के लिए देश के विभिन्न क्षेत्रों में वाज और भाषण का बाजार गर्म कर दिया और जिहाद पर उभारने का कर्तव्य अंजाम दिया तथा एक सर्वसम्मत फतवा जारी करके अंग्रेजों से जिहाद को फर्जे ऐन ठहराया । इस फतवे ने जलते पर तेल का काम किया और पूरे देश में स्वतंत्रता की आग भड़क उठी, अकाबिर उलेमा देवबंद ने शामली के क्षेत्र में युद्ध में खुद भाग लिया। हज़रत मौलाना कासिम नानोतवी हज़रत मौलाना रशीद अहमद गंगोही और हाफिज जामिन शहीद ने हज़रत हाजी इमदाद उल्लाह मुहाजीर मक्की के हाथ पर बैअत जिहाद की , फिर तैयारी शुरू कर दी गई, हज़रत हाजी साहब को इमाम बनाया गया, मौलाना मुनीर नानोतवी को सेना के दायें हाथ का और हाफिज जामिन थानवी को बायें बाजु का अधिकारी नियुक्त किया गया। मुजाहिदीन ने पहला हमला शेर अली सड़क पर अंग्रेजी सेना पर किया और माल व असबाब लूट लिया, दूसरा हमला 14 / सितंबर 1857 / को शामली (जानिए शामली युद्ध के अनकहे सच) में किया और जीत हासिल की, जब खबर आई कि तोब खाना सहारनपुर से शामली को भेजा गया है तो हज़रत हाजी साहब ने मौलाना गंगोही को चालीस पचास मुजाहिदीन के साथ कर दिया, सड़क बगीचे के किनारे से गुज़रती थी, मुजाहिदीन बगीचे में छिपे थे जब पलटन वहाँ से गुज़री तो मुजाहिदीन ने एक साथ फायर कर दिया, पलटन घबरागई और तोपखाना छोड़कर भाग गई। इसी अभियान में हाफिज जामिन थानवी साहब शहीद हुए, सैयद हसन अस्करी साहब को सहारनपुर लाकर अंग्रेजों ने गोली मार दी। मौलाना रशीद अहमद साहब गंगोही मुजफ्फरनगर जेल में डाल दिए गए और मौलाना मुहम्मद कासिम साहब नानूतवी आगामी रणनीति तय करने के लिए अंडरग्राउंड चले गए।

એ અચાનક હાથ તાળી મને આપી ગયું

દિલ પછી એ દર્દને શોધતાં થાકી ગયું……મુહમ્મદઅલી વફા

.

દિલ પછી એ દર્દને શોધતાં થાકી  ગયું

.

શોધવું ક્યાં જઈ હવે ગુલદસ્તો પ્રેમ નો

બાગમાં આવી કોઈ કંટકો વાવી ગયું..

.

હું હજી બેઠો હતો  મોતી અમનનાં ગૂંઠવા

ઝેરનો લઈને કટોરો કોઈ ત્યાં આવી ગયું.

.

હું પણ હતો પ્યાસની ટોળકી સાથે  ભલા

તો પછી સાકી અમારું જામ ક્યાં ખાલી ગયું.

.

જંગ એ તો  દરદ સાથે  દવાનો પણ હતો

ને વફા સાચું કહું મોત ત્યાં ફાવી ગયું

હરખ હવે તું હિન્દુસ્તાન!….. -કવિ દલપતરામ ડાહ્યાભાઈ

 

                   (સવૈયા એકત્રીસા)

ઝેર ગયાં  ને  વેર  ગયાં,  વળી  કાળા  કેર  ગયા કરનાર,

પર   નાતીલા   જાતીલાથી   સંપ   કરી   ચાલે   સંસાર;

દેખ  બિચારી  બકરીનો પણ  કોઈ  ન  જાતાં  પકડે  કાન,

એ   ઉપકાર  ગણી  ઈશ્વરનો  હરખ  હવે  તું  હિન્દુસ્તાન.

રાજ અનુપમ  આજ  થયું  છે, લાજ  વધારી  તારી  લેખ,

ઘોર   કુકર્મી  ચોર  ગયા   ને   જોર  દગાનું  ડૂબ્યું  દેખ;

મહમદ  સરખા  મારણ  ન  મળે, તૈમુર તુલ્ય નહિ તોફાન,

એ   ઉપકાર  ગણી  ઈશ્વરનો  હરખ  હવે  તું  હિન્દુસ્તાન.

જુલમ  રાજાની  જડ  ઉખડી, નાદિર  સરખા પામ્યા નાશ,

ભારે ભીલ તણો ભય ક્યાં છે,  ક્યાં છે કજિયા ને  કંકાશ;

વિધવિધના  વૈભવ  વસ્તીને,   પહેરે  પટકૂળ,   ચાવે પાન,

એ   ઉપકાર  ગણી  ઈશ્વરનો  હરખ  હવે  તું  હિન્દુસ્તાન.

હોલકરથી  નહિ  હોય  ખરાબી,  મરાઠા  કોણ  જ  માત્ર,

કદી સંહાર  ન  કરે  સિંધિયા, પીંઢારા  પણ  ગયા  કુપાત્ર;

ઈંગ્લિશના   નેજા   નીચે   તારાં   તનુજ   કરે   ગુલતાન,

એ   ઉપકાર  ગણી  ઈશ્વરનો  હરખ  હવે  તું  હિન્દુસ્તાન.

એ  બળવંતા આશ્રય આગળ, ગાય ધવલ મંગળ ગુણગીત,

જેના  ધારા  સૌથી  સારા,  નિર્બળ નરને  ડર નહિ  ચિત્ત;

કોળી  નાળીનો   ભય   ટાળી,  સંભાળ   રાખે   સંસ્થાન,

એ   ઉપકાર  ગણી  ઈશ્વરનો  હરખ  હવે  તું  હિન્દુસ્તાન.

ફાંસીખોરા   ફેલ   કરીને,   વનમાં  પાડી   ન  શકે  વાટ,

ધીંગા  કાઠી   જટનાં   ધાડાં  ધોડાં  ઘેરી  ન  શકે   ઘાટ;

ખેતર  કે  કુવેતરમાં  જઈ,   લશ્કર  લૂંટી  ન  લહે  ધાન્ય,

એ   ઉપકાર  ગણી  ઈશ્વરનો  હરખ  હવે  તું  હિન્દુસ્તાન.

લંકાથી  હિમાલય  લગભગ,   કલકત્તાથી   કચ્છ   પ્રવેશ,

પંજાબી,  સિંધી, સોરઠિયા,  દક્ષિણ  માલવ  આદિક  દેશ;

દિવસ  ગયા ડરના  ને  દુઃખના,  સુખના દિનનું દીધું દાન,

એ   ઉપકાર  ગણી  ઈશ્વરનો  હરખ  હવે  તું  હિન્દુસ્તાન.

તે   માટે  તું  તો  તનમનથી,  માની  લે   એનો   આભાર,

રાજી  રાજી  રહી  નિરંતર, સ્વર્ગ  સમો  સજજે શણગાર;

દિલથી આશિષ  દે  છે  દલપત્ત, મહિમા મોટું  મેળવ માન,

એ   ઉપકાર  ગણી  ઈશ્વરનો  હરખ  હવે  તું  હિન્દુસ્તાન.

પરિચય થયો છે….મુહમ્મદઅલી વફા

કદી એ ખતાનો પરિચય થયો છે

મળેલી દુઆનો પરિચય થયો છે

.

ફરી દર્દ સાથે  દામન ફસાયો,

ફરી એ દવાનો પરિચય થયો છે.

 .

તમે કંટકો લૈ બેઠાં ચમનમાં,

ફરી ત્યાં વ્યથાનો પરિચય થયો છે.

 .

 બધા હાથમાં લઈ પથ્થર ઉભા’તા,

અમોને બધાનો પરિચય થયો છે.

 .

 ‘વફા’ પ્રાથના માં  માંગી દુઆ જયાં,

ફરી ત્યાં ખુદાનો પરિચય થયો છે?

(Courtesy:Facebook)

અહમનો ઉજાસ—આસિફખાન આસિર

Share this:

ગર્રએ શવ્વાલ…અલ્લામા ઇકબાલ

Share this:

વિદેશી જોકનું ભારતીય કરણ….શેખાદમ આબુવાલા

?

.

કંટકો ભોંકાય છે…..મુહમ્મદઅલી વફા

.

આંખમાં અરમાનના કૈં કંટકો ભોંકાય છે,

ને દિલ તણા કાફલા સૌ ધૂળમાં અટવાય છે.

 .

માપ દંડ ભલા કદી એને ગણી શકશો નહીં,

જાત પડછાયા તણી લાંબી ટૂકી એ થાય છે.

.

હાથ તાળી આપનારા હદ કરે છે રાત દિન

હાથ પણ થાકી ગયા ને દિલ હવે છેડાય છે.

.

આગમનની આશમા વણજારો હૈયાનો રડે

કાફલાની ધૂળતો બસ દૂરથી દેખાય છે.

.

આ બધા છે આગિયા એ રોશની ક્યાં આપશે?

આ હ્ર્દયમાં તો‘વફા’તારો જ રંગ ઘૂંટાય છે

(સૌજન્ય:હમભી ક્યા યાદ કરેંગેં પૃ.104)

ગાંધીજી ’સિર્ફ યહાં પર હૈ……..શેખાદમ આબુવાલા

(સૌજન્ય:નિરીક્ષક)

ડિમોલીશન—કરસનદાસ લુહાર

 

Share this:

ટહુકવા દે….દીપક બારડોલીકર

Share this:

28 April2018 Urdu Mushayera organized by KGU Toronto,on Canada.

https://www.facebook.com/MuhammedaliWafa/videos/1531659236959536/

 

 

मदफन ही नही!…मुहम्मदअली वफा

 

 

अब न हे वो शहर, न महकी  फिजां, मन ही नही!

दोस्त क्युं बनता कोइ, अब कोई दुशमन ही  नहीं.

 

रफता रफता आ गई है,जो हमें तनहाई  रास,

महेफिलोंकी वो मुनाफिकाना  उलझन ही  नहीं.

 

बे उठाए परदा है ,देखो यहां सब कुछ अयां,

कारवां बे राझ है , अब कोई चिलमन ही नहीं.

 

फिर न पूछो सोझे दिल की  बात अब कोई यहां ,

जिन्दा है ईनसान ,दिल में कोई धडकन ही नहीं.

 

केसे मर जाएं वफा इस शहर में बे गोर हम

हे यहां मकतल  पे दफनानेको  मदफन ही  नहीं.

.

ઇચ્છા તણા એ હરણ પાથરે છે …..મુહમ્મદઅલી વફા

.

રસ્તો નહીં પણ ચરણ પાથરે છે

હોઠો તૃષિત પાસ રણ પાથરે છે.

 .

રસ્તો નથી કોઈ, અંધારું ભટકે

ઇચ્છા તણા એ હરણ પાથરે છે.

 .

કેડી જરા જ્યાં કોતરે જીવનની

આવી કઝા ત્યાં મરણ પાથરે છે.

.

ગુલથી સજાવી બધા રાહ દીધા

કંટક ભલા ત્યાં એક જણ પાથરે છે.

.

મંજિલ વફા જ્યાં સાંપડે કદી તો

રસ્તા બધા આગ પણ પાથરે છે.

તમા—–અદમ ટંકારવી

(Courtesy:Shahede Ghazal June-August 2009)