મુહમ્મદઅલી વફાના ચૂનંદા શેરો..—–3

21

હવે આ દ્ગષ્ટિ વિહરશે ક્યાં જઈ ને?

બધા દ્ર્શ્યો તૂટી જવાની અણી પર.

22

મેળો ભરી બેસી ગઈ કઈ રૂપનો વસંત,

ઝાહિદ ભરે લે જામ આ- મદભર નહીં મળે.

23

શાયદ ‘વફા’ તુજ હાજરી ડંખી હશે  જરૂર,

કઈ રીતના રહેવું કહો હકની સદા થી દૂર.

24

થયા  નિષ્ફળ  જ્યારે પ્રેમમાં ફરહાદ ને કૈસો

ગઝલ પત્થર અને રેતી ઉપર ત્યારે લખાતી થઈ

25

જંગ એ તો  દરદ સાથે  દવાનો પણ હતો

ને વફા સાચું કહું મોત ત્યાં ફાવી ગયું

26

આગમનની આશમા વણજારો હૈયાનો રડે

કાફલાની ધૂળતો બસ દૂરથી દેખાય છે.

27

’વફા’છે કબરનું આ વેરાન જંગલ,

છતાં દોડ સહુ ની ફકત ત્યાં સુધી છે

૨૮

દાસતાં મુજ દર્દની સરભર થઈ

 વાત એ અંગત છતાં ઘરઘર થઈ

29

આમ તો એ ગુલ કપાસો નું હતું

 કફન દેહનું ને કદી ચાદર થઈ.

 

Advertisements

એક જ ઇશારે દિલ ધરી બેઠા – ‘ રૂસ્વા ‘ મઝલુમી

કદમમાં કોઇના એક જ ઇશારે દિલ ધરી બેઠા,

બહુ સસ્તામાં જીવનનો અમે સોદો કરી બેઠા.

.

તમે કે ઝુલ્ફ કેરી જાળ રસ્તે પાથરી બેઠા,

અમે કેવા કે જાણી જોઇને બંધનને વરી બેઠા.

.

પડી’તી પ્રેમમાં કોને વિજય અથવા પરાજયની !

અમારે પ્રેમ કરવો’તો, તમારાથી કરી બેઠા.

.

કરીએ કાકલૂદી એટલી ફૂરસદ હતી ક્યારે,

તકાદો દર્દનો એવો હતો કે કરગરી બેઠા.

.

હતી તોરી કંઇ એવી તબિયત કે જીવનપંથે,

ગમે ત્યારે જીવી બેઠા, ગમે ત્યારે મરી બેઠા.

.

અમે કે નાવને મઝધારમાં વ્હેતી મૂકી દીધી,

તમે કાંઠો નિહાળી નાવને ત્યાં લાંગરી બેઠા.

.

કદી બદનામ ગભરૂ આંખ ના થઇ જાય એ બીકે,

ઝખમને ફૂલ સમજીને જિગરમાં સંઘરી બેઠા.

.

અમારું ધ્યેય છે, બરબાદને આબાદ કરવાનું,

અમે એ કારણે ખંડેરમાં આંખો ભરી બેઠા.

.

અમારા ને તમારા પ્રેમમાં ખૂબ જ તફાવત છે,

અમે ‘રૂસ્વા’ બની બેઠા, તમે ‘રૂસ્વા’ કરી બેઠા

Share this:

ગુજરાતના ‘સાહિત્યરત્ન’ ભગવતી કુમાર શર્મા ની અલવિદા…….. મુસાફર પાલનપુરી

(સૌજન્ય: ગુજરાત ટુડે 6 Sept.2018)

Share this:

ટોળાંના માણસ—ભગવતી કુમાર શર્મા

Share this:

कांग्रेस बुज़दिल है | Congress is coward – Ravish Kumar

 

 

(સૌજન્ય:ગઝલની પરબ)

ભલેને માણસો રાખે….અહમદ મકરણી

મુહમ્મદલી વફાના ચુનંદા શેરોB…બઝમે વફા

૧૧

અમોને આમ ભુલાવી તમે શકતા નથી સહચર,

શહીદ અબ્દુલ હમીદ થઈને વતનની લાજ રાખી છે

12

મેં ખંખોળી સૌ મદિરા લય,

દર્દ ભરેલા જામ મળે છે

13

બની આક્રોશ એ ઝરશે રગે રગથી અમારી એ,

જબાં રે’શે અમારી બંધ જખમ ને બોલવા દેજો.

14

તારા તગાફુલથી મને તું રોકવા કોશિશ ન કર,

મારા કદમ પાછા ભરુ એ વાતમાં શું માલ છે?’

15

ખાલી રાખ જામ ની રંગત

 આંખોમાં શરાબ જોવો છે.

16

કેટલી મીના વફા સંઘરી અહીં,

છે ગળું તો એક સો સો પ્યાસ છે

17

ઇતિહાસ તલવારો નો નથી હોતો ફકત,

ગંગા હતી જે પ્રેમની ખાલી થઈ?

18

એ ખગોની પાંખ પર સંદેશ ક્યાં હવે?

લાવ કબૂતર કોઈ કલ્પનાના ઉડાડીએ.

19

ક્ષણો ખસેડો તો સમય પણ વાંઝિયો લાગે,

તોડો સદીના પથ્થરો, રસ્તો નથી બનતો

20

મે’વફા’ માંગી કદી પીધી નથી,

એનું ન દુ:ખ ખાલી અમારો જામ છે

Pl.Click to view

Mataf Masjide Haram Makkah MUkarramah Haj 26 Aug.2018

Share this:

.

આંધળો સૂર્ય…. શકીલ કાદરી

.

આજે પ્રત્યેક હાથમાં

ધરતી ઉપર

નાંગી તલવારો ચમકતી જોઈને

સૂર્ય જેવો સૂર્ય પાછો

થઈ ગયો છે આંધળો….

‘જળ’નો એને

અર્ધ્ય

ધર્યો છે બધાંએ કેટલો…?

તે છતાં જોતો નથી..

પૃથ્વી એનાથી વિખૂટી થઈ પછી

આ દશામાં

એને મેં

ક્યાં કદી

જોયો હતો?

(Courtesy:Facebook)

વફા એના દરે જઈને પથારી પાથરી દીધી

મુહમ્મદલી વફાના ચૂનંદા શેરોA…બઝમે વફા

1

હતી જેની જરૂરત તે બધી શર્મો વગર માંગી

2

સણકે વફા દિલમાં જરા  બળતા દરદ નો ભાર,

          સળગી ગયા છે ક્યારનાં એની ખબર નથી.

3

બૂઝાય  રહેલી છે બધે પ્રેમની જલતી શમા

સેવે અહીં ચુપકી કબીરો ને મીરાં ખામોશ છે.

4

કર્યો છે અમે વાસ તોફાનમાં,

સિતમગર જરા આવ તું ભાનમાં

5

ચહેરા બદલતી જિંદગીનો છે એક એકાંકી અહીં ,

નવતર વહેણની છે વાત આ, વાતાવરણની વાત છે.

૬

વહેતા સમયની રેત પર  બસ બે ચાર ક્ષણની વાત છે.

સદીઓનાં ઘણાં ખંડેરમાં ઊજડેલ જણ ની વાત છે.

૭

તાજી ગુઠેલી કેશમાં વેણી બળાપો કરે,

મેંદી ભરેલા હાથને બટકી ગયો સૂરજ.

૮

તૂટી અમે જાશું કદી  ધરાના  મૂળો થકી

ત્યારે વફા  કંઈ કેટલા સહારા પણ આવશે.

9

મારીજ એ પાછળ રહ્યો રોશનીની આડમાં,

મારાજ પડછાયાને હું પડકારવા બેઠો.

10

કદી આવીશ છાતીમાં લઈ પોલાદ ની હિમ્મત,

દયાની ચાદરો વિંટી તને મળવા નહીં આવું.

Share this:

હરેશ’તથાગત’ના ચૂંટેલા શેરો…..ચૂંટેલા શેર શ્રેણી

(સૌજન્ય:ચુંટેલા શેર..શ્રેણી)

મરીઝના મઝાનાં શેરો-2

(સૌજન્ય:ચુંટેલા શેર..શ્રેણી)

મરીઝના મઝાનાં શેરો-1

Share this:

ઑક્સફ઼ોર્ડ હિસ્ટ્રી ઓફ ઇંડિયા કે મુતાબિક પહલે દૌર મેં અંગ્રેજ઼ સરકાર કો જો ખાસ કામયાબી નસીબ હુઈ વો રિયાસ્તોં કે નુમાઇંદોં કા ઑલ ઇંડિયા ફ઼ૈડરેશન મેં શમૂલીયત પર રાજ઼ી હોના થા૤ ઇસ દૌર મેં મૌલાના મુહમ્મદ અલી જોહર કી એક તક઼રીર જો આઝાદી કામિલ સે મુતાલ્લિક થી ખાસ એહમીયત કી હામિલ હૈ૤ આપને ફરમાયા:

…….

આઝાદીએ કામિલ__ મૌલાના મુહમ્મદ અલી જોહર

મેં તો આઝાદી કામિલ કો અપના મસલક કરાર દે ચુકા હૂઁ૤ મૈં ઇસ વકત તક અપને ગુલામ મુલ્ક મેં વાપિસ નહીં જાઊઁગા ૤ જબ તક અપને હમરાહ આઝાદી કો લેકર ના જાઊંગા. ૤ અગર તુમને હમેં હિન્દોસ્તાન મેં આઝાદી ના દી તો તુમ્હેં મુઝે યહાં કબ્ર કી જગહ દેના હોગી૤

અલ્લાહ કો શાયદ યહી મંજૂરથા ૤ ઇસ તક઼રીર કે બાદ મૌલાના કા લંડન હી મેં ઇંતિક઼ાલ હુઆ૤ આપકે રફકાને ને મુનાસિબ ના સમઝા કિ આપકી વસીયત કે બરઅક્સ આપકા જસદ-એ-ખાકી ગુલામ હિંદૂસ્તાન લે આએં૤ લિહાજ઼ા આપકા જસદ-એ ખાકી બૈતુલ-મુક઼દ્દસ લે જા કર દફ઼નાયા ગયા

.

કરી લો આજ બસ તોબા…મુહમ્મદઅલી વફા

.

.

ખુશામદ ખોર મિત્રોની સભા સારી નથી હોતી,

ધરે જે મય ઝહર ઘોળી અદા સારી નથી હોતી.

.

નિભાવી ના શકો તો દૂર રહેવુંજ સારું છે ,

મહોબતમાં   કરે કડવી સજા સારી નથી હોતી.

.

ભટકશું ક્યાં સુધી કાંટાળ રસ્તા પર સખે બોલો,

અજાણ્યા દેશની રંગીન હવા સારી નથી હોતી.

    .     

હજી પણ સમય બાકી છે કરી લો આજ બસ તોબા,

કદી બાજીગરોની આ અદા સારી નથી હોતી.

.

‘વફા’જે આપણું એ આપણું ને પારકું છોડો,

વફા એ પારકી સર્વે મતા સારી નથી હોતી.

.

(જ.”બેફામ”ની એક ગઝલના વજન ઉપર લખાયેલીએક તરહી ગઝલ)

દુઆમાં અઝાબ માંગે છે…મુહમ્મદ અલી વફા

 

.

પુરાની કિતાબ માંગે  છે,

ફરીથી હિસાબ માંગે છે.

.

ચમનને ખાર કરી છોડ્યું ,

હવે એ ગુલાબ માંગે  છે.

.

અજબ છે દુઆ તણી રીતો,

દુઆમાં અઝાબ માંગે  છે.

.

અદબમાં કરી  ખુશામતખોરી,

કલમ ધર ખિતાબ માંગે  છે.

.

સવાલો હતા બધા મારા,

વફા એ જવાબ માંગે  છે.

ગઝલ,નઝમ,મુકતક,રુબાઈ,શેર વિ.ની શાસ્ત્રિય સમજણ આપતો જનાબ શકીલ કાદરી સાહેબનું આ ઉત્ત્મ પુસ્તક છે. કવિઓએ આને જરૂર વાંચવું જોઈએ. ગઝલ શાસ્ત્ર ની સમજ કેળવવા આ સંશોધાત્મક ઉત્તમ ગ્રંથ છે.પીડીએફ થી આ ગ્રંથ “બઝમે વફા”ને સાદર કરવા બદલ મુહમ્મદઅલી વફા ઘણો શુક્ર ગુઝાર છે

( ક્રમશ:)

Share this:

કયાં મારું કફન છે…..શયદા

Share this:

પ્રેમ પંથે…બરકત વિરાણી’બેફામ’

Share this:

બાગમાંથી….બરકત વિરાણી’બેફામ’

Share this:

પાણીમાં…..આસિમ રાંદેરી

(હવાબારી પૃ.65)

એમ પણ નથી…મકરન્દ દવે

 

Share this:

ઝેરનો પાનારો શંકર થઈ ગયો…….સાહિલ

By Pradesh Hindi August 16, 2016

अनकहा इतिहास : अंग्रेजों की सबसे पहली लड़ाई उलेमा-ए-किराम के साथ

यह लेख जंगे आजादी का आगाज और मुसलमान उलेमा-ए-किराम का अहम किरदार की दूसरी कड़ी है।

सोलहवीं शताब्दी के खत्म होते होते अंग्रेजी सौदागर हिन्दुस्तान में पहुंच चुके थे। 31 दिसम्बर 1600 में क्वीन एलिजाबेथ की इजाजत से 100 सौदागरों ने 30000 पाउंड की रकम लगाकर East India Company की शुरुआत किया। पश्चिम बंगाल को कंपनी ने अपना हेडक्वॉर्टर बनाया और 150 साल तक अपनी सारी तवज्जो व्यवसाय में लगाया।

लेकिन जब औरंगजेब और मोहम्मद आजम शाह के बाद मुग़ल सल्तनत की बुनियाद कमजोर पड़ गई तो कंपनी ने अपना मुखौटा उतार फेंका और हुकूमत के निजाम में दखल अंदाजी शुरू कर दी।

1757 में नवाब सिराजुद्दौला के खिलाफ पलासी की जंग में अंग्रेज़ी सेना खुल्लमखुल्ला मैदान में उतर आए और गद्दार मिर्जाफर की मदद से नवाब सिराजुद्दौला पराजित किया और पूरे बंगाल पर अंग्रेजों ने कब्जा कर लिया। फिर 1764 में अंग्रेजों के खिलाफ नवाब शुजाउद्दौला को बक्सर में पराजय मिली और बिहार व बंगाल अंग्रेज के चपेट में चली गई। 1792 में टीपू सुल्तान के शहादत के बाद अंग्रेजों ने मैसूर पर कब्जा कर लिया। 1849 में पंजाब भी कंपनी के कब्जे में आ गया। इसतरह सिंध, आसाम, बर्मा, औध, रोहैलखन्ड, दक्षिणी भाग, अलीगढ़, उत्तरी भाग, मद्रास, पांडिचेरी, वगैरह अंग्रेजों के चपेट में आ गया और फिर वह वक्त भी आ गया जब दिल्ली पर भी कंपनी की हुकूमत कायम हो गई और मुग़ल बादशाह का सिर्फ़ नाम रह गया। इन इलाकों पर कब्जा जमाने के लिए अंग्रेजों ने क्या क्या तरकीबें अपनाया एनी बेसंत की जबानी सुनिए

“कंपनी वालों की लड़ाई सिपाहियों की लड़ाई न थी बल्कि सौदागरों की लड़ाई थी। हिन्दुस्तान को इंग्लिस्तान ने अपने तलवार से फतेह न किया बल्कि खुद हिन्दुस्तानियों के तलवार से और रिश्वतखोरी व साजिश, पाखंडता और दोरुखी पालिसी पर अमल कर के एक दूसरे से लड़ाकर उसने यह मुल्क हासिल किया है। “

(हिन्दुस्तान की कोशिश आजादी के लिए : 56)

मुल्क में ईस्ट इंडिया कंपनी के फैलती हुई जाल और बढ़ती हुई प्रभाव को सबसे पहले अगर किसी ने महसूस किया तो वह हजरत मौलाना शाह वलियूल्लाह देहलवी थें जिन्होंने देश के नागरिकों के मौलिक अधिकारों को छीनने वाली हुकूमत को दरहम बरहम करने का खुफिया मिशन तैयार किया। उनके बनाए हुए मिशन के मुताबिक उनके बड़े बेटे मौलाना शाह अब्दुल अजीज देहलवी ने अंग्रेजी हुकूमत के खिलाफ बगावत का मुनज्जम आगाज किया और अंग्रेजों के खिलाफ जिहाद फर्ज़ होने का फतवा जारी किया। यह फतवा मुल्क के कोने-कोने में जंगल के आग की तरह फैल गया।

1818 में जनता के तैयार करने के लिए मौलाना सैयद अहमद शहीद, मौलाना इस्माइल देहलवी, और मौलाना अब्दुल हई बुढानवी के परामर्श में एक दल गठित किया गया जिसने देश के विभिन्न क्षेत्रों में पहुंचकर लोगों को धार्मिक और राजनीतिक तौर पर जागरूक की, फिर अंग्रेजों से जिहाद के लिए 1820 / में मौलाना सैयद अहमद शहीद राय बरेलवी के नेतृत्व में मुजाहिदीन को रवाना किया गया, उन्होंने युद्ध की विशेषताओं के आधार पर जिहाद का केंद्र सूबा सरहद को बनाया, उद्देश्य अंग्रेजों से जिहाद था लेकिन पंजाब के राजा अंग्रेजों के वफादार थे, जिहाद के विरोधी थे और उसे विफल करने के उपाय कर रहे थे इसलिए पहले हजरत सैयद अहमद शहीद ने उन्हें संदेश भेजा कि “तुम हमारा साथ दो, दुश्मन (अंग्रेजों) के खिलाफ युद्ध करके हम देश तुम्हारे हवाले कर देंगे, हम देश व माल के तलबगार नहीं”। लेकिन राजा ने अंग्रेज की वफादारी न छोड़ें तो उससे भी जिहाद किया गया। 1831 / में बालाकोट के क्षेत्र में हज़रत मौलाना सैयद अहमद राय बरेलवी ने जाम शहादत को नोश किया, मगर उनके अनुयायियों ने हिम्मत नहीं हारी बल्कि देश के विभिन्न पक्षों में अंग्रेज के खिलाफ गुरिल्ला युद्ध जारी रखा। 1857 /के युद्ध के लिए सैयद साहब के अनुयायियों ने फिजा प्रशस्त करने और फौज तैयार करने में महत्वपूर्ण भूमिका निभाई।

1857 / के स्वतंत्रता संग्राम में उलेमा-ए-किराम ने बाकायदा युद्ध में भाग लिया, यह उलेमा-ए-किराम हज़रत शाह वलीउल्लाह मुहद्दिस देहलवी, हजरत शाह अब्दुल अज़ीज़ मुहद्दिस देहलवी और हज़रत सैयद अहमद शहीद के स्वर्ण चेन के स्वर्ण कड़ी थे। इस युद्ध के लिए उलेमा-ए-किराम ने जनता को जिहाद के लिए प्रोत्साहन दिलाने के लिए देश के विभिन्न क्षेत्रों में वाज और भाषण का बाजार गर्म कर दिया और जिहाद पर उभारने का कर्तव्य अंजाम दिया तथा एक सर्वसम्मत फतवा जारी करके अंग्रेजों से जिहाद को फर्जे ऐन ठहराया । इस फतवे ने जलते पर तेल का काम किया और पूरे देश में स्वतंत्रता की आग भड़क उठी, अकाबिर उलेमा देवबंद ने शामली के क्षेत्र में युद्ध में खुद भाग लिया। हज़रत मौलाना कासिम नानोतवी हज़रत मौलाना रशीद अहमद गंगोही और हाफिज जामिन शहीद ने हज़रत हाजी इमदाद उल्लाह मुहाजीर मक्की के हाथ पर बैअत जिहाद की , फिर तैयारी शुरू कर दी गई, हज़रत हाजी साहब को इमाम बनाया गया, मौलाना मुनीर नानोतवी को सेना के दायें हाथ का और हाफिज जामिन थानवी को बायें बाजु का अधिकारी नियुक्त किया गया। मुजाहिदीन ने पहला हमला शेर अली सड़क पर अंग्रेजी सेना पर किया और माल व असबाब लूट लिया, दूसरा हमला 14 / सितंबर 1857 / को शामली (जानिए शामली युद्ध के अनकहे सच) में किया और जीत हासिल की, जब खबर आई कि तोब खाना सहारनपुर से शामली को भेजा गया है तो हज़रत हाजी साहब ने मौलाना गंगोही को चालीस पचास मुजाहिदीन के साथ कर दिया, सड़क बगीचे के किनारे से गुज़रती थी, मुजाहिदीन बगीचे में छिपे थे जब पलटन वहाँ से गुज़री तो मुजाहिदीन ने एक साथ फायर कर दिया, पलटन घबरागई और तोपखाना छोड़कर भाग गई। इसी अभियान में हाफिज जामिन थानवी साहब शहीद हुए, सैयद हसन अस्करी साहब को सहारनपुर लाकर अंग्रेजों ने गोली मार दी। मौलाना रशीद अहमद साहब गंगोही मुजफ्फरनगर जेल में डाल दिए गए और मौलाना मुहम्मद कासिम साहब नानूतवी आगामी रणनीति तय करने के लिए अंडरग्राउंड चले गए।

એ અચાનક હાથ તાળી મને આપી ગયું

દિલ પછી એ દર્દને શોધતાં થાકી ગયું……મુહમ્મદઅલી વફા

.

દિલ પછી એ દર્દને શોધતાં થાકી  ગયું

.

શોધવું ક્યાં જઈ હવે ગુલદસ્તો પ્રેમ નો

બાગમાં આવી કોઈ કંટકો વાવી ગયું..

.

હું હજી બેઠો હતો  મોતી અમનનાં ગૂંઠવા

ઝેરનો લઈને કટોરો કોઈ ત્યાં આવી ગયું.

.

હું પણ હતો પ્યાસની ટોળકી સાથે  ભલા

તો પછી સાકી અમારું જામ ક્યાં ખાલી ગયું.

.

જંગ એ તો  દરદ સાથે  દવાનો પણ હતો

ને વફા સાચું કહું મોત ત્યાં ફાવી ગયું

હરખ હવે તું હિન્દુસ્તાન!….. -કવિ દલપતરામ ડાહ્યાભાઈ

 

                   (સવૈયા એકત્રીસા)

ઝેર ગયાં  ને  વેર  ગયાં,  વળી  કાળા  કેર  ગયા કરનાર,

પર   નાતીલા   જાતીલાથી   સંપ   કરી   ચાલે   સંસાર;

દેખ  બિચારી  બકરીનો પણ  કોઈ  ન  જાતાં  પકડે  કાન,

એ   ઉપકાર  ગણી  ઈશ્વરનો  હરખ  હવે  તું  હિન્દુસ્તાન.

રાજ અનુપમ  આજ  થયું  છે, લાજ  વધારી  તારી  લેખ,

ઘોર   કુકર્મી  ચોર  ગયા   ને   જોર  દગાનું  ડૂબ્યું  દેખ;

મહમદ  સરખા  મારણ  ન  મળે, તૈમુર તુલ્ય નહિ તોફાન,

એ   ઉપકાર  ગણી  ઈશ્વરનો  હરખ  હવે  તું  હિન્દુસ્તાન.

જુલમ  રાજાની  જડ  ઉખડી, નાદિર  સરખા પામ્યા નાશ,

ભારે ભીલ તણો ભય ક્યાં છે,  ક્યાં છે કજિયા ને  કંકાશ;

વિધવિધના  વૈભવ  વસ્તીને,   પહેરે  પટકૂળ,   ચાવે પાન,

એ   ઉપકાર  ગણી  ઈશ્વરનો  હરખ  હવે  તું  હિન્દુસ્તાન.

હોલકરથી  નહિ  હોય  ખરાબી,  મરાઠા  કોણ  જ  માત્ર,

કદી સંહાર  ન  કરે  સિંધિયા, પીંઢારા  પણ  ગયા  કુપાત્ર;

ઈંગ્લિશના   નેજા   નીચે   તારાં   તનુજ   કરે   ગુલતાન,

એ   ઉપકાર  ગણી  ઈશ્વરનો  હરખ  હવે  તું  હિન્દુસ્તાન.

એ  બળવંતા આશ્રય આગળ, ગાય ધવલ મંગળ ગુણગીત,

જેના  ધારા  સૌથી  સારા,  નિર્બળ નરને  ડર નહિ  ચિત્ત;

કોળી  નાળીનો   ભય   ટાળી,  સંભાળ   રાખે   સંસ્થાન,

એ   ઉપકાર  ગણી  ઈશ્વરનો  હરખ  હવે  તું  હિન્દુસ્તાન.

ફાંસીખોરા   ફેલ   કરીને,   વનમાં  પાડી   ન  શકે  વાટ,

ધીંગા  કાઠી   જટનાં   ધાડાં  ધોડાં  ઘેરી  ન  શકે   ઘાટ;

ખેતર  કે  કુવેતરમાં  જઈ,   લશ્કર  લૂંટી  ન  લહે  ધાન્ય,

એ   ઉપકાર  ગણી  ઈશ્વરનો  હરખ  હવે  તું  હિન્દુસ્તાન.

લંકાથી  હિમાલય  લગભગ,   કલકત્તાથી   કચ્છ   પ્રવેશ,

પંજાબી,  સિંધી, સોરઠિયા,  દક્ષિણ  માલવ  આદિક  દેશ;

દિવસ  ગયા ડરના  ને  દુઃખના,  સુખના દિનનું દીધું દાન,

એ   ઉપકાર  ગણી  ઈશ્વરનો  હરખ  હવે  તું  હિન્દુસ્તાન.

તે   માટે  તું  તો  તનમનથી,  માની  લે   એનો   આભાર,

રાજી  રાજી  રહી  નિરંતર, સ્વર્ગ  સમો  સજજે શણગાર;

દિલથી આશિષ  દે  છે  દલપત્ત, મહિમા મોટું  મેળવ માન,

એ   ઉપકાર  ગણી  ઈશ્વરનો  હરખ  હવે  તું  હિન્દુસ્તાન.

પરિચય થયો છે….મુહમ્મદઅલી વફા

કદી એ ખતાનો પરિચય થયો છે

મળેલી દુઆનો પરિચય થયો છે

.

ફરી દર્દ સાથે  દામન ફસાયો,

ફરી એ દવાનો પરિચય થયો છે.

 .

તમે કંટકો લૈ બેઠાં ચમનમાં,

ફરી ત્યાં વ્યથાનો પરિચય થયો છે.

 .

 બધા હાથમાં લઈ પથ્થર ઉભા’તા,

અમોને બધાનો પરિચય થયો છે.

 .

 ‘વફા’ પ્રાથના માં  માંગી દુઆ જયાં,

ફરી ત્યાં ખુદાનો પરિચય થયો છે?

(Courtesy:Facebook)

અહમનો ઉજાસ—આસિફખાન આસિર

Share this:

ગર્રએ શવ્વાલ…અલ્લામા ઇકબાલ

Share this:

વિદેશી જોકનું ભારતીય કરણ….શેખાદમ આબુવાલા

?

.

કંટકો ભોંકાય છે…..મુહમ્મદઅલી વફા

.

આંખમાં અરમાનના કૈં કંટકો ભોંકાય છે,

ને દિલ તણા કાફલા સૌ ધૂળમાં અટવાય છે.

 .

માપ દંડ ભલા કદી એને ગણી શકશો નહીં,

જાત પડછાયા તણી લાંબી ટૂકી એ થાય છે.

.

હાથ તાળી આપનારા હદ કરે છે રાત દિન

હાથ પણ થાકી ગયા ને દિલ હવે છેડાય છે.

.

આગમનની આશમા વણજારો હૈયાનો રડે

કાફલાની ધૂળતો બસ દૂરથી દેખાય છે.

.

આ બધા છે આગિયા એ રોશની ક્યાં આપશે?

આ હ્ર્દયમાં તો‘વફા’તારો જ રંગ ઘૂંટાય છે

(સૌજન્ય:હમભી ક્યા યાદ કરેંગેં પૃ.104)

ગાંધીજી ’સિર્ફ યહાં પર હૈ……..શેખાદમ આબુવાલા

(સૌજન્ય:નિરીક્ષક)

ડિમોલીશન—કરસનદાસ લુહાર

 

Share this:

ટહુકવા દે….દીપક બારડોલીકર

Share this:

28 April2018 Urdu Mushayera organized by KGU Toronto,on Canada.

https://www.facebook.com/MuhammedaliWafa/videos/1531659236959536/

 

 

मदफन ही नही!…मुहम्मदअली वफा

 

 

अब न हे वो शहर, न महकी  फिजां, मन ही नही!

दोस्त क्युं बनता कोइ, अब कोई दुशमन ही  नहीं.

 

रफता रफता आ गई है,जो हमें तनहाई  रास,

महेफिलोंकी वो मुनाफिकाना  उलझन ही  नहीं.

 

बे उठाए परदा है ,देखो यहां सब कुछ अयां,

कारवां बे राझ है , अब कोई चिलमन ही नहीं.

 

फिर न पूछो सोझे दिल की  बात अब कोई यहां ,

जिन्दा है ईनसान ,दिल में कोई धडकन ही नहीं.

 

केसे मर जाएं वफा इस शहर में बे गोर हम

हे यहां मकतल  पे दफनानेको  मदफन ही  नहीं.

.

ઇચ્છા તણા એ હરણ પાથરે છે …..મુહમ્મદઅલી વફા

.

રસ્તો નહીં પણ ચરણ પાથરે છે

હોઠો તૃષિત પાસ રણ પાથરે છે.

 .

રસ્તો નથી કોઈ, અંધારું ભટકે

ઇચ્છા તણા એ હરણ પાથરે છે.

 .

કેડી જરા જ્યાં કોતરે જીવનની

આવી કઝા ત્યાં મરણ પાથરે છે.

.

ગુલથી સજાવી બધા રાહ દીધા

કંટક ભલા ત્યાં એક જણ પાથરે છે.

.

મંજિલ વફા જ્યાં સાંપડે કદી તો

રસ્તા બધા આગ પણ પાથરે છે.

તમા—–અદમ ટંકારવી

(Courtesy:Shahede Ghazal June-August 2009)

(courtesy:Facebook)

આયનાની બીક લાગે છે…..ડો.એસ.એસ.રાહી

Share this:

ઝૂરતી માછલીની ખતા એજ છે….કિશનસિંહ પરમાર

(Courtesy:Facebook)

 

Share this:

હજી આપણે’સુવિધા’અને ‘વિકાસ’નો તફાવત સમજ્યા નથી.,,,મોહમ્મદયુસુફ પટેલ’અગમ’

ઇસ્લામ અને જળ સંરક્ષણ–ડૉ. મહેબૂબ દેસાઈ

૨૨ માર્ચ સમગ્ર વિશ્વમા, વિશ્વ જળ દિન તરીકે ઉજવાય છે. એ નિમિત્તે આજે ઇસ્લામ ધર્મમા પાણીના મહત્વ અને સ્થાન વિષે થોડી વાત કરવી છે. ઇસ્લામનો જન્મ અરબસ્તાનના રણ પ્રદેશમાં થયો છે. જ્યાં પાણીની હંમેશા અછત રહી છે. અને એટલે જ ઇસ્લામના અનુયાયીઓ છેક પ્રાચીન સમયથી પાણીની બચત કરવા ટેવાયેલા છે. ઇસ્લામના પવિત્ર ગ્રંથ કુરાને શરીફમાં ૬૩ વાર પાણી શબ્દનો ઉપયોગ થયો છે. અને તે પણ તેના મહત્વ અને ઉપયોગીતાના સંદર્ભમા. કુરાને શરીફમાં પાણીને જીવન નિર્વાહ માટેના મહત્વના અંગ તરીકે ખુદાએ આપેલ નેમત અર્થાત ભેટ ગણવામાં આવેલા છે. કુરાને શરીફમાં કહ્યું છે,

“અલ્લાહે આપેલ નેમતોનો બગાડ ન કરો. એવું કરનાર શૈતાનનો ભાઈ છે. અલ્લાહને બગાડ કરનાર માનવી પસંદ નથી.”

અરબી ભાષામાં પાણીને “મા” કહે છે. એ પણ ઘણું સુચિતાર્થ છે. કુરાને શરીફની સૂરે બકરહની ૭મી રુકુઅમા કહ્યું છે,

“યાદ કરો, જયારે મૂસાએ પોતાની કોમ માટે પાણીની પ્રાર્થના કરી, ત્યારે અમે કહ્યું કે ફલાણા ખડક ઉપર લાઠી મારો, આથી તેમાંથી બાર ઝરણા ફૂટી નીકળ્યા. અને દરેક કબીલાએ એ જાણી લીધું કે કઈ જગ્યા તેને પાણી લેવા માટેની છે. અલ્લાહે આપેલ રોઝી ખાઓ-પીવો અને ધરતી ઉપટ બગાડ ફેલાવતા ન ફરો.”

આમ કુરાને શરીફની આરંભની સૂરમાં પાણીના વપરાશ અને તેનો બગાડ ન કરવાનો આદેશ આપવામાં આવ્યો છે. કુરાને શરીફમાં પાણીનો ઉલ્લેખ દરિયો, નદી, ઝરણા અને વરસાદના સંદર્ભમા જોવા મળે છે. જેમાં પાણીના સદ્પયોગ કરવા અને તેનો બગાડ ન કરવાની વારંવાર હિદાયત આપવામાં આવી છે.કુરાને શરીફમાં કહ્યું છે,

“અમે પાણી દ્વારા દરેક જીવનપયોગી વસ્તુઓનું સર્જન કર્યું છે.”

પાણી એ માનવી માટે જીવાદોરી છે. તેનો બગાડ કે દુર ઉપયોગ ગુનાહ છે. મહંમદ સાહેબ (સ.અ.વ)એ તો ત્યાં સુધી કહ્યું છે,

“નદી કિનારે રહેતા હો છતાં, પાણીનો બગાડ ન કરો.”

મહંમદ સાહેબે એક અન્ય હદીસમાં પણ કહ્યું છે,

“મુસ્લિમોને ત્રણ વસ્તુમાં સરખો હિસ્સો આપવામાં આવ્યો છે, ઘાસ, પાણી અને અગ્નિ”

આ ત્રણે વસ્તુઓનો વિવેકપૂર્ણ ઉપયોગ માનવજાતિના અસ્તિત્વના પાયામાં છે. જેથી તેનો સભાનપણે ઉપયોગ કરવાની પણ ખાસ હિદાયત ઇસ્લામમાં આપવામાં આવી છે. કુરાને શરીફમાં કહ્યું છે,

“અમે આકાશમાંથી પાણી વરસાવ્યું છે, અને તેના દ્વારા પૃથ્વી પર જીવન પાંગર્યું છે.”

હઝરત મહમદ પયગંબર પણ પાણીની અહેમિયત અને તેનો બગાડ ન કરવાનો ખાસ આગ્રહ રાખતા હતા. તેઓએ ફરમાવ્યું છે,

“હે આદમના સંતાનો ખાઓ પીઓ પણ તેનો બગાડ ન કરો. બગાડ કરનારને અલ્લાહ ચાહતો નથી.”

ઇસ્લામમાં પાણી નું દાન એ ઉત્તમ દાન ગણાય છે. કુરાને શરીફમા આ અંગે કહ્યું છે,

“ભૂખ્યાને ભોજન આપવું અને તરસ્યાને પાણી આપવું એ ઉત્તમ દાન કે સવાબ (પુણ્ય) છે.”

હઝરત ઈમામ હુસેન (ર.અ.) ની કરબલાના મૈદાનમાં શહાદતના માનમાં મહોરમમા ઇસ્લામના અનુયાયીઓ ઠેર ઠેર માર્ગો પર પાણીની સબીલો અર્થાત પરબો ઉભી કરે છે. અને જાણીતા અજાણ્યા, હિંદુ મુસ્લિમ સૌને પાણી પીવડાવે છે. એ સમયે પણ પાણીનો બગાડ ન થાય તેની દરેક સાચો મુસ્લિમ તકેદારી રાખે છે.

ઇસ્લામમાં પાંચ વકતની નમાઝ ફરજીયાત છે. નમાઝ પહેલા વઝુ કરવામા આવે છે. વઝુ એટલે નમાઝ પૂર્વે હાથ-પગ, મોઢું ધોઈ શારીરિક રીતે પવિત્ર થવાની ક્રિયા. વઝુ કરવા માટે પાણીનો ઉપયોગ થાય છે. વઝુ સમયે પણ પાણીની બચત અને તેના સદુપયોગ પર ઇસ્લામમાં ભાર મૂકવામાં આવ્યો છે. વઝુ માટે હાથ ઉપરથી નીચે અર્થાત હથેળીથી કોણી સુધી પાણી લઇ જવામાં આવે છે. જેથી પાણીની બચત થઈ શકે અને કોણીએથી નીચે ઉતરતું પાણી પણ પુનઃ ઇસ્તમાલ થઈ શકે. વળી, જયારે વઝુ માટે પાણીની અછત હોય અથવા પાણી ઉપલબ્ધ ન હોય ત્યારે વઝુ કરવા માટે પાણીના સ્થાને પવિત્ર માટીનો ઉપયોગ કરવાનો પણ ઇસ્લામમાં આદેશ છે. જેને ઇસ્લામમાં “તય્યમુમ” કહે છે.

અને છેલ્લે મારે વાત કરાવી છે “આબે ઝમઝમ” ની. હિંદુ ધર્મમાં જે સ્થાન ગંગાજળનું છે તે સ્થાન ઇસ્લામમાં ‘આબે ઝમઝમ’નું છે. ઈ.સ.પૂર્વે લગભગ ૨૦૦૦ની સાલમાં અસ્તિત્વમાં આવેલા ઝમઝમના કૂવાનો ઈતિહાસ પણ જાણવા જેવો છે. હજરત ઇબ્રાહીમ (અ.સ.) ખુદાના આદેશ મુજબ પોતાની પત્ની હજરત હાજરા અને પુત્ર હજરત ઇસ્માઇલ (અ.સ.)ને ઉજજડ વેરાન રણપ્રદેશ ‘તિહામહ’માં મૂકી, મન મક્કમ કરી ચાલ્યા જાય છે. એ ઉજજડ વેરાન રણપ્રદેશમાં પોતાના પુત્ર અને પોતાનું અસ્તિત્વ ટકાવી રાખવા હજરત હાજરા સફા અને મરવહ નામની ટેકરીઓ પર સાત ચક્કર મારે છે. પણ ઉજજડ પ્રદેશમાં દૂર દૂર સુધી માનવજાત કે પાણીનો એક છાંટો પણ જૉવા મળતો નથી. અંતે થાકીને હજરત હાજરા સાતમા ચક્કર પછી મરવહ પહાડી પર ઉભા રહે છે, ત્યારે એકાએક તેમને કંઇ અવાજ સંભળાય છે. એ અવાજની શોધમાં તેઓ આસપાસ દૂર સુધી નજર ફેરવે છે અને પોતાના નવજાત પુત્ર હજરત ઇસ્માઇલ પાસે એક માનવી ઉભેલો તેમને દેખાય છે. દોડતા હજરત હાજરા પોતાના પુત્ર પાસે આવે છે. બાળક પાસે ખુદાના ફરિશ્તા જિબ્રાઇલને જોઇને તેઓ શાંતિ અનુભવે છે.

હજરત જિબ્રાઇલે ઉજજડ રણપ્રદેશમાં અન્ન અને જળ શોધવામાં બેબાકળા બનેલા હજરત હાજરા સામે એક નજર કરે છે. પછી ચહેરા પર સ્મિત પ્રસરાવી, પોતાના પગની એડી જમીન પર મારે છે અને ત્યાંથી એક ઝરણું ફૂટી નીકળ્યું છે. આ એ જ ઝરણું જેને આપણે ‘આબે ઝમઝમ’ કહીએ છીએ. આજે પણ આબે ઝમઝમનું પાણી સ્થાનિક અને વિશ્વમાંથી હજ માટે આવતા યાત્રાળુઓને અવિરત મળે છે. તેની પાછળનું મુખ્ય કારણ સાઉદી અરેબિયા સરકારનું ઉત્તમ વોટર મેનેજમેન્ટ છે. ઝમઝમના પાણીનો જરા પણ દુર ઉપયોગ ન થાય અને સૌને તે ઉપલબ્ધ થાય તેનું કુનેહ પૂર્વક આયોજન કરવામા આવ્યું છે. જળ સંરક્ષણ માટે ચિંતિત આપણે સૌએ એકવાર તો તેમના વોટર મેનેજમેન્ટનો જરૂર અભ્યાસ કરવો જોઈએ.

પળ પળના ફાસલા….મુહમ્મદઅલી વફા

.

કેમ આ ઘટતા નથી એ ક્ષણના ફાસલા.

રોજ આ વધતા રહ્યા પળ પળના ફાસલા.

.

એ વહી જૈ ને મળે દરિયાને રાત દિન,

તોય રે’વાના સદા એ જળના ફાસલા.

.

આદત રહી આંખની તો જોવા રાહ તુજ,

ફૂટતા રહ્યા હ્રદયમાં મણ મણના ફાસલા..

.

જો મળે ભેગા કદી એ ડુંગર થૈ જતા,

જો અલગ અહિ એ રહે તો રણના ફાસલા.

.

એ ઉઠાવે બોજ એની હિમ્મત જેટલી,

જાન કીડીની મિટાવે કણના ફાસલા.

.

ભીંત તો એકજ રહી બે વચ્ચે આ વફા,

દૂર ક્યાં થાતા નથી આ ઘરના ફાસલા..

લોગ ટૂટ જાતે હૈં એક ઘર બનાને મેં

લોગ ટૂટ જાતે હૈં એક ઘર બનાને મેં ……. બશીર બદ્ર

.

 તુમ તરસ નહીં ખાતે બસ્તિયાઁ જલાને મેં

.

ઔર જામ ટૂટેંગે ઇસ શરાબ-ખ઼ાને મેં

 મૌસમોં કે આને મેં મૌસમોં કે જાને મેં

.

હર ધડ઼કતે પત્થર કો લોગ દિલ સમઝતે હૈં

 ઉમ્ર બીત જાતી હૈ દિલ કો દિલ બનાને મેં

.

ફ઼ાખ઼્તા કી મજબૂરી યે ભી કહ નહીં સકતી

 કૌન સાઁપ રહતા હૈ ઉસકે આશિયાને મેં

.

દૂસરી કોઈ લડ઼કી જ઼િન્દગી મેં આયેગી

 કિતની દેર લગતી હૈ ઉસકો ભૂલ જાને મેં

 

પ્રસિદ્ધિનો મોહ એટલે નથી કે હું ચોવીસ વર્ષનો હતો ત્યારે વડોદરાના ભારતભરમાં પ્રસિદ્ધ એવા ઉર્દૂ શાયરીની ખલિશ બડૌદવી અને મારા પિતા અઝીઝ કાદરીની રચનાઓ સાથે જ મારી ગુજરાતી ગઝલ ૧૭/૫/૧૯૮૫માં પ્રકાશિત થઈ ગઈ હતી. અને ચારથી વધુ કાર્યક્રમ રેડિયો પર થઈ ગયાં હતાં. આ ગઝલ જે દિવસે પ્રકાશિત થઈ હતી એજ દિવસે નીચે સુરેશ જોષીનો લેખ લોકસત્તામાં ‘માનવીનાં મન’ કૉલમમાં છપાયો હતો…શકીલ કાદરી

(Courtesy:Facebook)

 

૨૬ ફેબ્રુઆરીના રોજ અમદાવાદનો ૬૦૮મો સ્થાપના દિવસ ઉજવાયો. મૂળ નામ અહમદ આબાદ જેને આજે અમદાવાદ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, તેનો પાયો ઈ.સ. ૧૪૧૧મા મુઝફ્ફર શાહના પૌત્ર અહેમદ શાહે નાખ્યો હતો. આ બુનિયાદ એવા નક્ષત્રમાં નાખવામાં આવી હતી કે જયારે સાત ગ્રહો અને બાર રાશીઓનું સુભગ મિલન થયું હતું. મૂળ નામ અહમદ આબાદ હતું. કારણ કે અહમદ નામના ચાર સૂફી સંતોના હસ્તે આ શહેરનો પાયો નખાયો હતો, આબાદ થયું હતું. તેથી તેનું નામ અહમદ આબાદ પડ્યું હતું. અમદાવાદની સ્થાપનાનો આ સાચો ઇતિહાસ આજે પણ સામાન્ય અમદાવાદી સુધી પહોંચ્યો નથી. પણ મિરાતે સિકંદરી, મિરાતે અહેમદી જેવા પ્રથમ કક્ષાના આધારભૂત ગ્રંથોમાં અને ઇતિહાસકાર રત્નમણીરાવ જોટે જેવા ઈતિહાસકારોએ પોતાના ગ્રંથોમાં તેનો ઉલ્લેખ સવિસ્તારથી કર્યો છે. આમ ગુજરાતના મહાન અને પવિત્ર ચાર સૂફી સંતોના હસ્તે આ શહેરનો પાયો નંખાયો હોય આ શહેર આજે પણ અનેક આફતો વચ્ચે ટકી રહ્યું છે. અમદાવાદીઓના લક્ષણોની ચર્ચા કરતા ઇતિહાસકાર રત્નમણી રાવ જોટે કહે છે, “ભલે અમદાવાદીઓ લડે ઝગડે છતાં સાબરનાં વહેતા નીરની જેમ એકબીજા સાથે હંમેશા હળીમળીને રહેતા હોય છે.” કારણકે આ શહેરનો પાયો નાખનાર ચાર સૂફી સંતો હતા. જેના આશીર્વાદથી આ શહેર હંમેશા પ્રગતિ કરતુ રહ્યું છે. આ અંગે મિરાતે સિકંદરીમાં લખ્યું છે, “આ ચારે મહાન સંતો જેમણે પોતાના મુબારક હાથોથી આ શહેરનો પાયો નાખ્યો છે. તેમને લીધે જ દુનિયાના નગરોમાં આ શહેર ચડિયાતું ગણાય છે. જમીન અને દરિયાના તમામ પ્રવાસીઓ કહે છે કે આવું મનોહર અને શોભિત શહેર વિશ્વમાં બીજું એક પણ નથી.વસ્તીમાં બીજા શહેરો અવશ્ય મોટા હશે પરંતુ બાંધણી, સ્થાપત્ય અને દેખાવમાં અહમદાબાદની બરાબરી કરી શકે તેવું વિશ્વમાં એક પણ શહેર નથી” આવા અદભુત શહેર અહમદાબાદના સ્થાપક તરીકે ચાર સૂફી સંતોનું નામ ઇતિહાસના પાનાઓ પર આજે પણ અંકિત છે. ઇતિહાસના પાનાઓમાં દટાઈ ગયેલી એ કથા સાચ્ચે જ જાણવા અને માણવા જેવી છે. એકવાર સુલતાન અહમદ શાહએ હઝરત શેખ અહમદ ગંજ બક્ષને કહ્યું કે, “મને મહાન સૂફી સંત હઝરત અલ ખિઝર ખ્વાજાને મળવાની ઈચ્છા છે. તેઓ મને મુલાકાત આપશે ?” શેખ અહમદ ગંજ બક્ષે કહ્યું, “આમ તો તેઓ કોઈને મળતા નથી. હંમેશા ખુદાની ઈબાદતમાં મશગુલ રહે છે. છતાં હું વાત કરીશ” જયારે હઝરત શેખ અહમદ ગંજ બક્ષએ સુલતાન અહેમદ શાહની ઈચ્છા હઝરત ખિઝરેને જણાવી ત્યારે તેમને એક શરત મુકતા કહ્યું, “સુલતાન અહમદ શાહ ૧૨૦ દિવસ એકાંતમાં ખુદાની ઈબાદત કરે, પછી જ તેમને મળીશ” સુલતાને આ શરત માન્ય રાખી અને ૧૨૦ દિવસ સુધી એકાંતમાં ખુદાની ઈબાદત કરી. એ પછી તેમની મુલાકાત સૂફી સંત હઝરત ખિઝર સાથે થઇ. આ રૂહાની મુલાકાતમાં સુલતાન અહેમદ શાહે સાબરમતી નદીના કિનારે આવેલ વિશાલ ખુલ્લા મેદાનમાં એક નવું શહેર આબાદ કરવાની હઝરત ખિઝર પાસે પરવાનગી માંગી. હઝરત ખિઝરએ પરવાનગી આપતા કહ્યું,

૨૬ ફેબ્રુઆરીના રોજ અમદાવાદનો ૬૦૮મો સ્થાપના દિવસ ઉજવાયો…..ડો. મહેબૂબ દેસાઈ

“જેમણે પાંચ વક્તની નમાઝ કયારેય છોડી ન હોય એવા ચાર પવિત્ર “અહમદ” નામના સંતોના હાથે શહેરનો પાયો નંખાય તો શહેર હંમેશા આબાદ રહેશે અને એ શહેરનું નામ અહેમદાબાદ રાખવું”

આ શરત ખુબ આકરી હતી. છતાં હઝરત અહમદ શાહે આખા ગુજરાતમાં અહમદ નામના સંતોની શોધખોળ શરુ કરી. લાંબા સમયની શોધખોળ પછી તેમને સાચા સંતની વિશિષ્ટતા ધરાવતા બે “અહમદ” નામના સંતો મળી આવ્યા. જે પૈકી એક હતા પાટણના હઝરત કાઝી અહમદ જૂદ. તેમની દરગાહ પાટણમાં કાલી બજાર, ખાલકપુરા, ખાન સરોવર પાસે આવેલ છે. તેમની કબર પરની તકતીમાં આજે પણ લખેલું વંચાય છે કે તેઓ અહમદાબાદ વસાવનાર ચાર સંતોમાંના એક છે. બીજા હતા હઝરત મલિક અહમદ, જે કાલુપુર બલુચવાડમાં રહેતા હતા. આપની મઝાર કાલુપુર ટાવરથી દરિયાપુર બલુચવાડ તરફ જવાના રસ્ત્તા પર માલિક અહમદની મસ્જિતથી થોડે દૂર આવેલી છે. આમ ખુબ મહેનતને અંતે અહમદ નામના બે સંતો ગુજરાતમાંથી મળી આવ્યા. પણ હજુ બે સંતો બાકી હતા. તે અંગે ઘણી શોધ કરી પણ બીજા બે સંતો ન મળ્યા. સુલતાન અહમદ શાહ થાકીને હઝરત અહમદ ગંજ બક્ષ પાસે આવ્યા. અને પોતાની વ્યથા જણાવી. હઝરત અહમદ ગંજ બક્ષ થોડીવાર મૌન રહ્યા પછી ચહેરા પર હાસ્ય પાથરતા બોલ્યા,
“ત્રીજો અહમદ હું છું. અને ચોથો અહમદ આપ છો”
હઝરત અહમદ ગંજ બક્ષ તો સાચ્ચે જ પાક પાબંધ સંત હતા. આપની મઝાર સરખેજમાં મકબરા ગામે આવેલી છે. પણ સુલતાન અહમદ શાહ પોતાને એ દરજ્જાના સંત નહોતા માનતા. એટલે હઝરત અહમદ ગંજ બક્ષ તેમના ચહેરાના ભાવો વાંચી બોલ્યા,
“આપ પણ પાબંધ અને પાક સંત છો. આપની નમાઝની પાબંધી અને ઈબાદતથી હું વાકેફ છું”
સુલતાન (સંત) અહમદ શાહની મઝાર અહમદાબાદ શહેરની જુમ્મા મસ્જિતની લગોલગ બાદશાહના હજીરા, માણેક ચોકમાં આવેલી છે.
આમ ચાર સંતોના નામો નક્કી થયા. આ ચારે સંતો સાબરમતીના કિનારે ભેગા થયા. અને જે સ્થળ હઝરત અલ ખિઝરે દર્શાવ્યું હતું, ત્યાં ૨૬ ફેબ્રુઆરી ૧૪૧૧, ઇસ્લામિક તારીખ હિજરી સન ૮૧૩ ઝિલકદ માસની ૭મી તારીખે અહમદાબાદ શહેરનો પાયો દોરી ખેંચીને નંખાયો.

(courtesy:Facebook)

અને એ તમારી ભલી લાગણી છે, મને આ દરદ ની મતા સાંપડી છે.

હવે તો પ્રતીક્ષાની ધીરજ ઘટી છે_મુહમ્મદઅલી વફા

.

.

અમારી વિપદની ન કોને પડી છે,
નજર તો બધાની તમારા ભણી છે.

.

રહી કંટકોમાં મહેકે સદા એ,
ગુલોના જીવનની અજબ ફિલસૂફી છે.

.

ઊઠે છે કદી શબ્દ ના હોઠ કંપી,
કદી મૌન ની આંખ જો સળવળી છે.

.

અહેસાન તારો મળી મુજને ઠોકર
હવે આ હ્રદય ની આંખો ખૂલી છે.

.

ખુદાયા તુ ધીરજ અમોને અતા કર,
જુલમ ની હવે તો વરસતી ઝડી છે.

.

હવે આગમન થાય વહેલું તો સારુ
હવે તો પ્રતીક્ષાની ધીરજ ઘટી છે.

.

’વફા’છે કબરનું આ વેરાન જંગલ,
છતાં દોડ સહુ ની ફકત ત્યાં સુધી છે.

.

બહુ અંગત અંગત નામ હતાં——..સૈફ પાલનપુરી

.

ખુશ્બૂમાં ખીલેલા ફૂલ હતાં ઊર્મિમાં ડૂબેલા જામ હતા,

શું આંસુનો ભૂતકાળ હતો – શું આંસુનાં પણ નામ હતાં.

.

થોડીક શિકાયત કરવી’તી થોડક ખુલાસા કરવા’તા,

ઓ મોત જરા રોકાઈ જતે – બેચાર મને પણ કામ હતાં.

.

હું ચાંદની રતે નીકળ્યો’તો ને મારી સફર ચર્ચાઈ ગઈ,

કંઈ મંઝિલ પણ મશહૂર હતી – કંઈ રસ્તા પણ બદનામ હતાં.

.

જીવનની સમી સાંજે મારે જખ્મોની યાદી જોવી’તી,

બહુ ઓછાં પાનાં જોઈ શક્યો બહુ અંગત અંગત નામ હતાં.

.

પેલા ખૂણે બેઠા છે એ “સૈફ” છે મિત્રો જાણો છો ?!

કેવો ચંચલ જીવ હતો ને કેવા રમતારામ હતા !

બે ગજ લઈ જશું કફન ધ્યાન રાખજો…..મુહમ્મદઅલી વફા

 

.

વાચાળ થૈ ગયું છે ચમન ધ્યાન રાખજો,

ખૂશ્બૂનુ થૈ ગયું છે વહન ધ્યાન રાખજો.

 .

છેડી નહીં શકો આ ગૈરત સતત તમે ,

રાતાં થયાં અમારા નયન ધ્યાન રાખજો.

.

એનો નથી ઇજારો ફકત આપની કને.

પ્યારું ઘણુંય અમને વતન ધ્યાન રાખજો.

 .

વહેંચી લિયો ધરા ટકશે કદી નહીં જરા,

વહેંચી શકો કદી ના ગગન ધ્યાન રાખજો.

 .

ભરતા રહો ખજાનો કારૂન સમ બધો

બે ગજ લઈ જશું કફન ધ્યાન રાખજો.

.

એની તમે વિરાસતને ફેંડી નહીં શકો

આ દેશ, સતત ગંગો જમન ધ્યાન રાખજો.

 .

એનો વફા સિયાસી સઘન દાવ પેચ છે.,

તૂટી શકે ન દિલના રતન ધ્યાન રાખજો.

.

ચાલ્યાં ગયા કહેવા વગર અલવિદા વફા

સૂના થઈ ગયાં છે સદન ધ્યાન રાખજો.